قبل از هر چیز باید با قلمزنی آشنا شویم. قلمزنی یکی از صنایع دستی یا به عبارتی هنر های دستی قدیمی ایرانی می باشد. این رشته در گروه فلز کاری قرار دارد. قلمزنی یک هنر برای تزیین ظروف و وسایل خواهد بود. در واقع همان کندن نقش و نگار روی سطح وسایل فلزی است. وسایلی با جنس نظیر: برنج، نقره، طلا، مس و غیره می توانند مورد قلمزنی واقع شده و به یک هنر اصیل تبدیل گردند.
صنایع دستی قلمزنی
قدمت این هنر بسیار زیاد است. در زمان سکا ها و سیت ها برای اولین بار قلمزنی به وجود آمد. سکاها و سیت ها یکی از نژاد های بسیار اصیل آریایی هستند. برای آشنایی با هنر قلمزنی باید با قدمت آن آشنا باشید. از این رو باید بدانید که قدمت جام طلای حسنلو مربوط به سال ۱۳۳۶ می باشد. این جام از جنس فلز طلا بوده و دارای نقش های برجسته و زیبا می باشد. نقش های زیبای این جام، خدایان سوار بر ارابه هستند که به هزاره ی اول مربوط می باشند. در این دوره جام طلایی ماریک نیز کشف شد. بعد از آن در دوره ی ماد ها که در سده ی هفتم قبل از میلاد در ایران زندگی می کردند، آثاری از قلم زنی نیز دیده می شوند.
هنر قلمزنی در حکومت هخامنش موجب تحول عظیمی گردید. در واقع می توان گفت که بیش از پیش این هنر دیده شد.
برخی از آثار قلمزنی هنر دست آریایی ها در زمان حمله ی اسکندر و حمله ی مغول از بین رفتند. اگر چه این هنر تنها مربوط به ایرانیان نیست و رومیان و یونانیان نیز از این هنر بهره مند می باشند اما قلمزنی در ایران دارای رونق بیش تری بوده و هست.
ورود اسلام و تغییر هنر قلمزنی
هنر قلمزنی حتی بعد از اسلام نیز، وجود داشت. بعد از اسلام درست در دوره ی ساسانی ها، نقوش هنر قلمزنی دچار تحول شده به جای نقش زدن از اسطوره های ایرانی بیش تر از نقوش مذهبی استفاده می شد.
برخی اوقات در این دوره دیده می شود که از نقش خط کوفی نیز برای قلمزنی استفاده شده است. اگر بخواهید که بیش تر با صنایع دستی قلمزنی آشنا شوید باید با سبک های آن نیز آشنا گردید.
سبک های صنایع دستی قلمزنی
سبک های زیادی برای قلمزنی وجود دارد. مهم ترین این سبک ها در پنج دسته قرار دارد که به شرح زیر هستند:
برجسته کاری
نوع اول یا به عبارتی سبک اول قلمزنی برجسته کاری است. در این نوع قلم زنی پشت کار را با استفاده از قیر داغ می پوشانند. بعد از آن روی سطح کار نقوش را می زنند. برای این نوع قلم زنی باید از قلم نیم بر استفاده نمود. بعد از این که تمام نقوش روی سطح کار تثبیت شد، قیر از پشت کار برداشته شده و سایر مراحل پردازش انجام خواهد شد.
قلم هایی نظیر: گوشه، کف تخت، کف رو و غیره می توانند در این سبک از قلم زنی نقش مهمی داشته باشند. برای تشخیص این سبک از قلم زنی باید خطوط نیم بر شده در پشتکار را بیابید.
لازم است بدانید که این سبک از قلمزنی دارای دو مرحله خواهد بود. بعد از تثبیت مرحله ی اول مجدداً پشتکار را قیرکاری نموده و روسازی را انجام می دهند.
نیمه برجسته کاری
سبک دوم نیمه برجسته کاری است. در این سبک از قلم کاری، دیگر از قلم های برجسته استفاده نمی کنند. بلکه قلم های معمولی به کار برده خواهند شد. هم چنین به جای این که پشت کار برجسته شود، از سمت مقابل آن قدر پایه را پایین می‌آورند که سطح پرداخت شده نمایان شود.
سایر سبک های قلمزنی
ریز قلم زنی: سومین سبک از قلم کاری، ریز قلم زنی است. در این روش بعد از این که قیر داغ شده اعمال شد، نیم روسازی انجام خواهد شد. تنها تفاوت آن با سبک اول برجستگی آن می باشد. طرح های این سبک معمولاً مرغ های اسلیمی، گل و غیره می باشند.
حکاکی: چهارمین سبک حکاکی است. حکاکی با استفاده از چند نوع قلم انجام می شود. یکی از رایج ترین قلم هایی که برای حکاکی مورد استفاده واقع می شود، قلم تیزی گوشت فلز است.
مشبک کاری: نوع پنجم مشبک کاری می باشد. در این سبک مانند سبک اول برجسته سازی از طریق پایین آوردن سطح زمینه یا پایه انجام خواهد شد. چراغ های فانوسی با این سبک، قلم زنی می شوند. برای آشنایی با صنایع قلمزنی لازم است تا با این سبک ها آشنا شوید.
محصولات قلمزنی
برای آشنایی با صنایع دستی قلمزنی باید با تک تک این محصولات آشنا باشید. برخی از این محصولات: سنبلدان، بشقاب شبکه بری مسی، قاب های خاتم و قلم کاری شده، گلدان های قلمزنی شده و غیره می باشند. سنبلدان یکی از از رایج ترین ابزار هایی است که در هنر قلم زنی دیده می شود. معمولاً جنس گلدان ها از مس بوده و خطوط بسیار زیبا روی آن نقش بسته است. قاب های قلمزنی شده دارای طرح های اسلیمی، صلیبی، ترنج و غیره می باشند. مسلما استفاده از این محصولات قلمزنی شده در دکوراسیون هر مکانی می تواند بسیار جذاب و فریبنده باشد.
صنایع دستی قلمزنی از چندین جانب می تواند حائز اهمیت باشد. اولین جنبه ی اهمیت آن نمایانگر بودن فرهنگ اصیل ایرانی می باشد. این صنایع دستی بسیار نفیس بوده و می تواند به عنوان هدیه به شخصی که دوستش داریم تقدیم شود. قیمت صنایع دستی قلم زنی با توجه به زیبایی و فرهنگ غنی که دارند مناسب بوده و شما می توانید در هر قسمتی از دکوراسیون منزل خود از آن استفاده نمایید.
برای آشنایی با محصولات قلمزنی اریسا، از صفحه صنایع دستی قلم زنی بازدید نمایید.
